Medische castratie

Wat is medische castratie?
Medische castratie wordt ook wel chemische castratie genoemd.
Bij een medische castratie plaatst de dierenarts onderhuids een implantaat bij uw reu. Meestal wordt dit gedaan onder de huid tussen de schouderbladen of in het halsgebied, maar in principe kan het op iedere plek onder de huid geplaatst worden.

Het implantaat dat ongeveer 6 maanden werkt, is ongeveer net zo groot als een rijstkorrel; het implantaat dat gemiddeld 12 maanden werkt is iets langer. In tegenstelling tot een chip, is het implantaat biologisch afbreekbaar.

Is medische castratie pijnlijk voor mijn hond?
De dierenarts dient het implantaat toe met een naald. De procedure kan meestal worden uitgevoerd zonder verdoving en is vergelijkbaar met het plaatsen van een identificatiechip.

Hoe werkt een medische castratie?Hond urineert
Uit het implantaat komt een stof vrij die lijkt op een lichaamseigen hormoon, maar een iets andere werking heeft, waardoor productie van het geslachtshormoon testosteron geblokkeerd wordt. Voorafgaand aan de remming vindt echter een kortdurende stimulatie plaats van de hormoonproductie, waardoor de testosteronconcentratie in het bloed eerst tijdelijk zal stijgen. De stimulatie kan al optreden binnen 1-2 uur na toediening van het implantaat. Hierdoor is het mogelijk dat de effecten van testosteron gerelateerde processen kunnen toenemen. Bij de meeste honden valt deze stijging niet op. Sommige reuen kunnen wat drukker worden en (nog meer) typisch reuengedrag laten zien. Bij het merendeel van de reuen daalt het testosteron na 1 tot enkele weken echter tot onder het vruchtbaarheidsniveau. Bij gebruik van het langwerkende implantaat kan dit langer duren.

Wanneer het implantaat is uitgewerkt, verdwijnt het effect weer. Uw hond krijgt dan zijn normale testosteronspiegel weer terug.

Met deze medische castratie wordt hetzelfde effect bereikt als met een chirurgische castratie. Het verschil is dat de medische castratie tijdelijk is. Op deze manier kan getest worden hoe uw hond zal reageren op een chirurgische castratie.
Ervaring en studies met het implantaat hebben wel aangetoond dat, hoewel het seksueel gemotiveerde gedrag na medische castratie in belangrijke mate verminderd is, dit na chirurgische castratie meestal nog minder getoond wordt door de reu.

Verder moet er wel rekening mee worden gehouden dat sommige effecten van een chirurgische castratie soms pas na enkele maanden tot jaren naar voren komen, zoals bijvoorbeeld vachtveranderingen.

Hoe lang duurt een medische castratie?
De hormoon implantaten zijn verkrijgbaar in twee varianten:
- Gemiddeld 6 maanden werkzaamheid
- Gemiddeld 12 maanden werkzaamheid

Het is raadzaam om te starten met het kortst werkende implantaat om te beoordelen of het gewenste effect wordt bereikt.
Als u vervolgens het effect van medische castratie wilt behouden, kunt u het langer werkende implantaat laten plaatsen.

Bedenk wel dat het implantaat de hormooncyclus van de hond beïnvloedt. Dat betekent dat er altijd enige biologische variatie zit in de werkingsduur van het implantaat. Het kan dus ook wel eens voorkomen dat een implantaat ineens net ietsje korter werkt, maar ook langere effectiviteitsduur kan voorkomen. Voornamelijk voor reuen waar mee gefokt wordt of die in huis wonen met een intacte teef is dit van belang. Laat u goed voorlichten door uw dierenarts!

Wanneer kan ik effect verwachten van de medische castratie?
Als uw hond het 'kortwerkende' implantaat krijgt kan werkzaamheid verwacht worden vanaf 6 weken na implantatie, soms eerder. Daarom is het belangrijk dat u uw hond uit de buurt van loopse teefjes gedurende 9 weken na plaatsen van dit implantaat.

Als uw hond het langer werkende implantaat krijgt, kunt u effect verwachten vanaf 8 weken na implantatie. Houd dan uw reu gedurende 12 weken weg bij loopse teefjes.

Het gedrag verandert niet bij alle honden direct na implantatie.

Het testosteron-gerelateerde gedrag zal onderdrukt worden als het implantaat in werking treedt, maar het kan goed zijn dat de werkingsduur voor onderdrukking van ongewenst gedrag niet overeenkomt met de werkingsduur voor de tijdelijke onvruchtbaarheid, waarvoor dit implantaat in eerste instantie bedoeld is.

Bovendien: Niet alle gedrag is testosteron-gerelateerd! Zo vertoont 27% van de chirurgisch gecastreerde honden nog seksueel gedrag en dekt soms nog een loopse teef. Dit kan ook worden verwacht bij toediening van het implantaat. Dekgedrag heeft dus niet altijd met vruchtbaarheid te maken. Het is goed daar vooraf bij stil te staan.

De mate van verandering van het gedrag varieert van hond tot hond.

Het kan zo zijn dat u bij uw reu niet de gedragsverandering ziet waar u op hoopte, of die u verwachtte. Het gedrag van de reu is de som van testosteron, karakter, opvoeding en instinct. Met een medische castratie wordt alleen de testosteronproductie geblokkeerd. Als de gewenste gedragsverandering niet optreedt, kunt u concluderen dat het gedrag niet (of niet alleen) gerelateerd is aan de aanwezigheid van testosteron.

Een chirurgische castratie zal hetzelfde effect geven. Uw dierenarts kan u helpen een professioneel gedragsdeskundige te vinden.
 

Wat te doen bij twijfel aan de effectiviteit van de medische castratie?
Een medische castratie werkt door het blokkeren van de productie van het geslachtshormoon testosteron. Wanneer testosteron verdwijnt, zal het libido van uw hond sterk verminderd zijn evenals de interesse in (loopse) teefjes. De drang om bij elke boom zijn poot op te tillen is meestal ook duidelijk verminderd.
Een duidelijk zichtbare verandering na een medische castratie is dat de testikels kleiner zijn, gemiddeld 30% kleiner dan ze waren. Ze worden langzaamaan kleiner zodra het testosteron na een aantal weken zo laag is dat er geen sperma meer geproduceerd wordt.

U kunt overwegen om voor implantatie de testikelgrootte van uw hond te meten zodat u dat kan vergelijken bij twijfel over de werkzaamheid.

Wanneer zal het effect van de medische castratie stoppen?
De duur van een medische castratie is individueel en varieert van hond tot hond. U kunt ervoor kiezen om uw hond ongeveer 6 of ongeveer 12 maanden te castreren. Veel hondenbezitters melden dat het implantaat langer kan werken; het langwerkende implantaat soms wel anderhalf tot twee jaar. Normaal gesproken zijn de testikels aanzienlijk kleiner na medische castratie. Zolang de testikels klein zijn, is de hond nog steeds gecastreerd.
Met bloedonderzoek kan de effectiviteit van het implantaat worden gemeten.

Wanneer de testosteronspiegel zijn normale niveau heeft bereikt, is de medische castratie uitgewerkt. Bent u tevreden met een medische castratie en wilt u het effect verlengen? Dan kunt u ervoor kiezen om uw dierenarts een nieuw implantaat te laten plaatsen.

Medische castratie op de lange termijn
Er is geen maximum aan het aantal keren dat u uw hond medisch kunt laten castreren.

Lees meer: Welke problemen kunnen zich voordoen bij de castratie van de hond?